Zdrowie pracowników – nie tylko dobre samopoczucie i nienaganna kondycja

O zdrowiu w pracy mówi się coraz częściej. Wszystkim nam przecież zależy na tym, aby czuć się dobrze. Rozmawiamy też coraz bardziej otwarcie o zdrowiu psychicznym. Chcemy dbać już nie tylko o nienaganną kondycję, ale i o uśmiech na twarzy. Warto zatem przyjrzeć się temu, jak wpływa na nas praca. Zastanowić się, jak w miejscu pracy zadbać o zdrowie pracowników – nie tylko fizyczne, ale również psychiczne.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie psychiczne jako stan dobrego samopoczucia, w którym człowiek rozwija indywidualny potencjał, pracuje i jest aktywny w swojej społeczności, a także radzi sobie samodzielnie z codziennym  stresem, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Badania przeprowadzone przez tę samą organizację wskazują z kolei, że na całym świecie osób zmagających się z depresją jest ok. 300 milionów, a cierpiących z powodu zaburzeń lękowych – kolejnych 260, co ekonomię globalną kosztuje rocznie bilion dolarów. Nie sposób więc nie zwrócić uwagi na związek pomiędzy kondycją psychiczną pracowników, a ich produktywnością. Ważne jest jednak, aby zrozumieć, że to również miejsce pracy może wpływać negatywnie na nasze zdrowie.

Czynniki ryzyka w miejscu pracy

Ryzyko wystąpienia problemów natury psychicznej w miejscu pracy powodują przede wszystkim brak możliwości dostosowania godzin pracy do indywidualnych potrzeb lub obciążenie obowiązkami. To ostatnie może być zarówno nadmierne, jak i niewystarczające w ocenie pracownika. Problemy w pracy pojawiają się również jako odpowiedź na niejednoznaczny podział ról oraz niejasne cele realizacji zadań.

Kluczowa w tej kwestii jawi się więc rola kierownika czy lidera. To przełożony ma bezpośredni wpływ na swój zespół i to on odpowiada za budowanie w nim poprawnych relacji. Innymi czynnikami są również słabe przywództwo i komunikacja oraz niedostateczne wsparcie emocjonalne. Oprócz tego pracownicy wymieniają brak szacunku i uznania, niesprawiedliwe traktowanie, faworyzowanie wybranych osób albo deprecjonowanie starań. W zarzutach pracowników pojawia się także niewielki udział w procesie podejmowania decyzji, co tłumaczą chęcią poczucia odpowiedzialności i sprawczości.

Chociaż mówi się o tym coraz częściej, nadal rzadko dostrzega się związek pomiędzy zdrowiem psychicznym a zdrowiem w ogóle. Tymczasem zaburzeniom lękowym, depresji czy nerwicy towarzyszą często problemy z nadciśnieniem, zaburzenia snu, bóle głowy oraz choroby serca. Jak w przypadku każdej choroby, bez względu na jej przyczynę, efekt jest jednak zawsze ten sam. Obniża się nasza wydajność, koncentracja, kreatywność i motywacja, przez co pracujemy gorzej i wolniej albo nie pracujemy wcale, udając się na zwolnienie lekarskie. W grę wchodzą również błędy i wypadki w pracy, utrata kontroli nad powierzonymi zadaniami, niezdolność do podejmowania decyzji czy efektywnego planowania. Nasze złe samopoczucie oddziałuje też na pogorszenie relacji w zespole i z klientami, a poprzez to na osłabienie wizerunku firmy.

Jak dbać o zdrowie pracowników?

Co zatem robić, aby chronić zdrowie psychiczne pracowników? Jest wiele sprawdzonych sposobów oraz modeli działań, które wdrożyć może każda firma. Na początku należy jednak zacząć od wprowadzenia odpowiedniej polityki i towarzyszących jej zasad postępowania, dotyczących przede wszystkim bezpieczeństwa. Brak takich zasad w miejscu pracy może prowadzić do pojawienia się także takich zjawisk, jak mobbing czy molestowanie. To bezsprzecznie ma negatywny wpływ na psychikę człowieka i stabilność emocjonalną. O wynikających z tego innych problemach, jak konsekwencje prawne, rozpad zespołu czy utrata dobrego wizerunku przez firmę, nie trzeba chyba nawet wspominać.

W tworzeniu polityki wewnętrznej pracodawcy mogą pomóc zewnętrzni eksperci. Może też zainwestować w organizację warsztatów czy prelekcji poświęconych właśnie takim tematom, jak mobbing, molestowanie czy dyskryminacja, np. ze względu na pochodzenie, wyznanie czy płeć. Tego rodzaju zajęcia dają możliwość otwartej rozmowy oraz rozpoznania niebezpiecznych zjawisk i nadużyć. Łatwiej na takie zjawiska odpowiednio reagować oraz im przeciwdziałać. Już sam fakt podjęcia przez pracodawcę takiej inicjatywy pozwoli pracownikom poczuć się w firmie pewniej i zapewni o tym, że zdrowie pracowników to w oczach pracodawcy kluczowa kwestia.

Poprawne relacje i ład organizacyjny

Fundamentalnym jest stworzenie kultury organizacyjnej, w której każdy czuje się bezpieczny, akceptowany i ważny w kontekście pełnionej roli w zespole. Poprawne relacje i silne więzi są podstawą dobrej i efektywnej współpracy, dlatego trzeba o nie dbać i w nie inwestować. Klucz do szczęścia pracowników stanowi zatem rozsądne i uważne zarządzanie, na które składają m.in. sprawiedliwy podział ról i system nagród, jasne wyznaczanie celów, ale też w miarę możliwości wspólne budowanie strategii oraz wizerunku firmy.

Dobrze jest też zachęcać pracowników do zachowania równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Nic nie wpływa tak dobrze na zdrowie psychiczne, jak odpoczynek wśród bliskich osób, przyjaciół i rodziny, na spacerze w parku albo na basenie. Ważne, aby mieć tzw. odskocznię od służbowych spraw.

Dbałość o zdrowie pracowników w miejscu pracy

Także w biurze, poza dbaniem o dobre relacje, pracodawca może stworzyć przestrzeń, która pozwoli zrelaksować się w ciągu dnia. Takim miejscem jest np. sala relaksu z miejscem na hamak i matę do jogi. Coraz częściej benefitem dla pracowników są sesje medytacyjne oraz fizjoterapeuci. Na konsultacje do biura zapraszani są psychologowie lub coachowie, którzy uczą, jak lepiej wyznaczać priorytety i cele oraz dbać o stabilność emocjonalną. Popularne stają się także wizyty dietetyków oraz innych specjalistów propagujących zdrowy tryb życia.

Obecnie firmy mają do dyspozycji całą gamę narzędzi i środków, w tym benefitów, jak karty sportowe czy bilety do kina, które pozwalają im dbać nie tylko o tężyznę fizyczną zatrudnionych osób, ale też o ich rozwój osobisty i dobre samopoczucie. Zdrowie, czy jest to kwestia kondycji, czy psychiki, nie jest bowiem wyłącznie sprawą pracownika. Odpowiedzialność za nie ponosi także pracodawca. Warto zdać sobie z tego sprawę i dołożyć starań, aby mogli się nim cieszyć wszyscy. Bo im zdrowszy i szczęśliwszy pracownik, tym bardziej zadowolony pracodawca.